WordPress website: Alderlane
Je zult er maar bij geweest zijn. Bij die mannen die rond deze tijd in 1944 klaarstonden om Europa te bevrijden. Jonge kerels uit dorpen, plaatsen en steden aan de andere kant van de wereld. Klaar om in boten en vliegtuigen te stappen richting de kust van bezet Europa. Zouden ze al geweten hebben dat het Normandië zou worden? Het antwoord op zulke vragen is vast en zeker te vinden in een van de talloze boeken die over dit onderwerp geschreven zijn. Er is bijna geen beginnen aan.
Mijn eerste kennismaking met D-Day was via de film The Longest Day. Een herinnering die mij vooraan in het hoofd zit. Moet er nog vaak aan denken en heb het er elk jaar over. Ik was klein en logeerde bij opa en oma. Ik mocht opblijven om met opa naar Der Längste Tag te kijken. Die kwam nog laat op de Duitse tv.
Ik zat in de pyjama aan de keukentafel. Opa aan de andere kant van de tafel. Opa had de oorlog meegemaakt. Gevochten zelfs, tijdens ‘de bange meidagen van ’40’, zoals hij die periode altijd noemde. Opa wees voortdurend naar de zwart-witbeeldbuis om uit te leggen hoe het allemaal zat. Ik vond het eerst wel een beetje gek dat de Amerikanen Duits spraken.
Toen in de film de Duitsers de geallieerde vloot aan de horizon zagen verschijnen, sloeg opa met zijn hand op de tafel. „Nou komp ’t op schaopscheern an”, zei hij toen rustig een paar keer achter elkaar. Daarna was hij stil. We keken. De kleppen van de landingsvaartuigen sloegen open en de jongens renden door de Duitse kogelregen het strand op. Opa keek met de mond open. „Je zult er maar bij geweest zijn”, zei hij zacht.
Ik ben later een paar keer op de stranden van Normandië geweest. Steeds weer een bijzondere ervaring. De tegenstelling tussen het prachtige, liefelijke, door appelbomen en groene weilanden gedomineerde landschap en wat zich daar in de oorlog heeft afgespeeld is enorm. Bijna de hemel en de hel.
Aan de kust is het stil. Iedereen die er komt, weet wat er is gebeurd. Indrukwekkend. En je ziet er ook Duitse nummerborden op de parkeerplaatsen. Ook wel mooi, vind ik. Duitsers hebben ook opa’s en oma’s. Die zullen toch ook wel dankbaar zijn voor hoe het gelopen is.
Het is een mooi gedachte-experiment om je op een duintop in Normandië voor te stellen hoe het geweest moet zijn voor een Duitse soldaat.
Wat heeft zo’n jongen gedacht? Sta je daar. Zie je even de grootste oorlogsvloot in de geschiedenis van de mensheid aankomen.
Als je zoiets meemaakt, van welke kant dan ook, ben je voor je leven beschadigd, denk ik. Als geallieerde kun je dan nog denken dat je meebetaald hebt aan de prijs die vrijheid blijkbaar heeft.
Voor de mensen aan de overkant wordt het moeilijker. Schaamte, verdriet, misschien ook wel gekrenkte trots, dan heb je heel wat om op te kluiven.
Niet best.
Je zult er maar bij geweest zijn.
WordPress website: Alderlane